Hội nghị tổng kết và thăm mô hình trình diễn giống khoai Hoàng Long từ nguồn giống đã phục tráng tại xã Gia Sơn, Nho Quan, Ninh Bình.

Đến dự hội nghị, Sở KHCN tỉnh Ninh Bình có ông Vũ Đức Dũng, Giám đốc và ông Hoàng Trọng Lễ, Phó Giám đốc; Sở NN&PTNT có ông Nguyễn Văn Nên, Phó giám đốc; UBND huyện có ông Mai Văn Luận, Phó chủ tịch và ông Trần Văn Dưỡng, Phó trưởng phòng NN&PTNT huyện Nho Quan; Viện Di truyền Nông nghiệp có PGS. TS. Đặng Trọng Lương, Phó Viện trưởng cùng các cán bộ tham gia đề tài. 

Khoai lang Hoàng Long là giống nhập nội từ Trung Quốc có tên là Tương bần số 59.  Năm 1960,  KS. Quách Ngọc Ân - Cục Trồng trọt mang về khảo nghiệm tại huyện Hoàng Long (nay là huyện Gia Viễn và huyện Nho Quan), Ninh Bình. Do có nhiều đặc tính quý, khoai lang hoàng Long được trồng phổ biến ở nhiều nơi trên cả nước; tuy nhiên vẫn được gọi là khoai lang Hoàng Long và là một đặc sản nổi tiếng của Ninh Bình. Giống khoai lang Hoàng Long Ninh Bình có dạng thân bò trải, màu tím; lá hình tim màu xanh, lá ngọn có màu xanh tím; vỏ củ màu hồng nhạt, ruột củ màu vàng, bở. Thời gian sinh trưởng 120 - 125 ngày, năng suất đạt 10 - 12 tấn/ha, thích hợp với chân đất pha cát nhẹ. Trong củ khoai lang Hoàng Long Ninh Bình, hàm lượng chất khô đạt 29,22%; hàm lượng tinh bột là 25,10%; hàm lượng đường tổng số đạt 21,67%. Hiện nay, giống khoai lang Hoàng Long Ninh Bình đã dần bị mai một, thoái hóa nghiêm trọng. Qua điều tra, giống khoai lang Hoàng Long Ninh Bình đã thoái hóa do nguyên nhân chủ yếu bị già sinh lý. Để có nguồn giống khoai lang Hoàng Long chuẩn và ít sâu bệnh, việc phục tráng lại giống khoai lang này tại Ninh Bình có ý nghĩa to lớn, nó không chỉ đóng góp vào cơ cấu giống cây trồng địa phương một loại giống đặc sản mà còn phát huy được kinh nghiệm, tập quán lâu đời về canh tác khoai lang Hoàng Long của địa phương, làm tăng thu nhập cho người dân.

Sau ba năm nghiên cứu, đề tài đã phục tráng thành công giống khoai lang Hoàng Long từ dây và củ bằng phương pháp truyền thống kết hợp với chỉ thị phân tử. Kết quả trồng thử nghiệm sau 2 vụ tại Nho Quan, Ninh Bình đã cho thấy sự khác biệt rõ rệt. Vụ Đông 2013, năng suất củ giống khoai lang Hoàng Long đã phục tráng là 9,26 tấn/ha, tăng gần 30% so với giống chưa phục tráng (7,23 tấn/ha). Vụ Đông 2014, năng suất củ giống khoai lang Hoàng Long đã phục tráng là 9,83 tấn/ha, tăng 28% so với giống chưa phục tráng (7,68 tấn/ha). Hàm lượng chất khô, tinh bột và đường trong khoai Hoàng Long sau phục tráng đều cao hơn so với khoai chưa phục tráng. Tỷ lệ các loại sâu bệnh hại ở giống phục tráng cũng giảm đáng kể so với giống chưa phục tráng.
Những ưu điểm vượt trội của Khoai Hoàng Long sau phục tráng như năng suất cao, ít sâu bệnh, hàm lượng dinh dưỡng cao giúp tăng hiệu quả kinh tế và giảm các chi phí cho người nông dân. Lợi nhuận thu được sau hai vụ trồng thử đạt khoảng từ 38-42 triệu đồng/ ha, tăng khoảng 35% so với lợi nhuận trước khi phục tráng.
 

Kết quả đề tài đã chọn tạo được 70 dòng khoai lang Hoàng Long từ dây bằng chỉ thị phân tử RAPD và 70 dòng từ củ bằng phương pháp truyền thống đồng nhất về hình thái và có hệ số tương đồng di truyền nằm trong khoảng 0,87-1,0. Các dòng này được hỗn thành giống để nhân cho vụ tiếp theo. Đề tài cũng xây dựng được 01 quy trình phục tráng giống khoai lang Hoàng Long từ dây; 01 quy trình phục tráng giống khoai lang Hoàng Long từ củ. Các quy trình này được Hội đồng Khoa học Viện Di truyền Nông nghiệp công nhận cấp cơ sở và đã được chuyển giao đến người dân và phòng Nông nghiệp huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Hai vườn nhân giống gốc khoai lang Hoàng Long tại xã Yên Quang và xã Phú Sơn, huyện Nho Quan, Ninh Bình đã chọn lọc và sản xuất được 5.627kg hom dây giống và 7480kg củ giống đúng với mô tả đặc điểm hình thái nông sinh học và sạch bệnh. Hai mô hình 3 ha trình diễn giống khoai lang Hoàng Long từ nguồn giống đã phục tráng tại xã Gia Sơn và xã Yên Quang, Nho Quan, Ninh Bình. Ngoài ra, đề tài đã xây dựng được 01 bản hướng dẫn kỹ thuật canh tác khoai lang Hoàng Long, công bố 1 công trình trên tạp chí Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và tập huấn được cho hơn 100 nông dân nắm vững kỹ thuật phục tráng và kỹ thuật canh tác giống khoai lang Hoàng Long, Ninh Bình.